piątek, 17 maja 2024 11:19
Reklama
Reklama

Wystawa o powrotach Polaków do Ojczyzny przez morze i port w Gdyni - z łagrów, zesłań, obozów koncentracyjnych i frontów II wojny światowej

Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Gdańsku zaprasza na wystawę „Koniec Odysei? Powroty do Ojczyzny drogą morską Gdynia-Gdańsk 1945–1948”, która dostępna jest w Gdyni na al. Jana Pawła II, Nabrzeże Pomorskie (przed OM ORP „Błyskawica”).
Wystawa o powrotach Polaków do Ojczyzny przez morze i port w Gdyni - z łagrów, zesłań, obozów koncentracyjnych i frontów II wojny światowej
Autorki wystawy: Maja Lubiejewska-Chilicka i Marzena Kujot zaprezentowały mieszkańcom historię powojennnych powrotów Polaków.

Autor: IPN O. Gdańsk

8 maja 1945 r. aktem bezwarunkowej kapitulacji Niemiec zakończyła się II wojna światowa w Europie. Wystawa opowiada o ludziach, którzy z powodu wojny znaleźli się na obczyźnie na froncie, obozach koncentracyjnych, obozach pracy, zesłaniu i postanowili wrócić do Ojczyzny drogą morską, co miało miejsce w latach 1945-1948. Do Polski zaczęli wracać żołnierze, jeńcy, robotnicy przymusowi, więźniowie obozów koncentracyjnych, załogi okrętów wojennych, statków cywilnych i pasażerskich...

Jednak po uznaniu komunistycznego Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej przez mocarstwa zachodnie oraz cofnięciu przez nie poparcia dla rządu emigracyjnego RP Polacy na Zachodzie zaczęli mieć wątpliwości: wracać czy nie wracać? Zwłaszcza, że dobiegające wiadomości z kraju nie były zbyt optymistyczne.

 

Prezentacja będzie dostępna w Gdyni do końca grudnia br. Wernisaż wystawy odbył się 28 listopada tuż obok historycznego okrętu ORP „Błyskawica”.


W imieniu dyrektora Oddziału IPN w Gdańsku dr. Marka Szymaniaka gości prezentacji przywitała naczelnik Oddziałowego Archiwum Justyna Pazda, a następnie oddała głos dyrektor Archiwum IPN Marzenie Kruk.

 


- Po zakończeniu działań wojennych poza granicami Rzeczypospolitej pozostawało w zależności od szacunków od trzech do pięciu milionów Polaków – podkreślała Marzena Kruk, dyrektor Archiwum IPN, prezentując założenia wystawy i tło historyczne. To byli żołnierze Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, to byli jeńcy wojenni, to były osoby, które znalazły się poza Polską nie z własnego wyboru, ale dlatego, że zmusiła ich do tego zbrodnicza działalność państw, które napadły Polskę i ją okupowały. [...] Kiedy po zakończeniu działań wojennych jawne stały się już ustalenia wielkiej trójki z konferencji w Jałcie, wielu Polaków dowiedziało się, że [...] ich dom, mała Ojczyzna już nie jest w Polsce. W miarę upływu czasu, kiedy coraz więcej informacji z Polski przedostawało się na Zachód, decyzja o powrocie do Polski była coraz trudniejsza. W swojej wypowiedzi zaznaczyła, że tematyka prezentacji jest zbieżna z innym projektem IPN: „Szlaki nadziei. Odyseja wolności”.


 

Krótko o wystawie opowiedziały również jej autorki: Maja Lubiejewska-Chilicka i Marzena Kujot.

Wśród honorowych uczestników wydarzenia były rodziny osób uwiecznionych na prezentacji, a ponadto m.in. dyrektor Radia Gdańsk Adam Chmielecki, prezes Kaszubsko-Kociewskiego Stowarzyszenie im. Tajnej Organizacji Wojskowej „Gryf Pomorski” i prezes Stowarzyszenia Rodzina Ponarska Maria Wieloch.

Na 18 panelach przedstawiamy: repatriację ludności cywilnej z państw skandynawskich i Niemiec; powracających do Gdyni: pierwszego statku handlowego s/s „Kraków”(21.09.1945 r.) i statku pasażerskiego m/s „Batory” (30.04.1947 r.); przybycie okrętów wojennych ORP „Sęp”, ORP „Żbik”, ORP „Ryś” oraz żaglowca szkolnego „Dar Pomorza” do portu wojennego na Oksywiu (24.10.1945 r.); powroty żołnierzy Polskich Sił zbrojnych na Zachodzie z Wielkiej Brytanii (do Gdańska) statkami: „Banfora” (05.01.1946 r.), m/s „Sobieski” ( 14.07.1946 r.) oraz „Eastern Prince” (03.08.1947 r.)


 

Wystawa, którą prezentujemy, jedynie zarysowuje historię powrotów, jednocześnie na jej tle snując opowieść o konkretnych postaciach: Stefana Seroki – żołnierza Kriegsmarine, później żołnierza II Korpusu Polskiego, Franciszka Batora – więźnia Ostaszkowa, uratowanego z transportu śmierci, Heleny Bańkowskiej, która służyła w Pomocniczej Służbie Wojskowej Kobiet w Armii Polskiej, kmdr. Bolesława Romanowskiego – dowódcy ORP „Błyskawica”, rodziny Bartoszów, która z syberyjskich łagrów przez Afrykę, Indie, Wielką Brytanię powróciła do Polski, Józefa Knajskiego vel Kniejskiego – żołnierza 318 Dywizjonu Myśliwsko-Rozpoznawczego „Gdańsk”.


 

W wystawie wykorzystano zdjęcia: Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej [AIPN], Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni [MMW], Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku [NMM], Archiwum Państwowe w Gdańsku [APG], Biblioteka Narodowa w Warszawie [BNW], Centralna Biblioteka Wojskowa [CBW], Narodowe Archiwum Cyfrowe [NAC], Biblioteka Gdańska Polskiej Akademii Nauk [BG PAN], Pomorska Biblioteka Cyfrowa [PBC], Muzeum Emigracji w Gdyni [MEG], Uniwersytet Morski w Gdyni [UMG], Ośrodek KARTA, Muzeum Miasta Gdyni [MMG], Imperial War Museums, The Maritime Museum Sweden, National Museum of Denmark, Aarhus Stadsarkiv, Randers Stadsarkiv/Museum Østjylland.


 

*Wydarzenie zostało objęte patronem medialnym Radia Gdańsk.


 

Opr. (tomm)/IPN O. Gdańsk

Fot. IPN O. Gdańsk


 



Podziel się
Oceń

Napisz komentarz
Komentarze
Noc Muzeów w Gniewie. Biblioteka, parafia św. Mikołaja oraz Muzeum Archeologiczne przygotowało moc atrakcji Noc Muzeów w Gniewie. Biblioteka, parafia św. Mikołaja oraz Muzeum Archeologiczne przygotowało moc atrakcji 18 maja w Gniewie, po raz kolejny odbędzie się Noc Muzeów. W tegorocznej edycji udział biorą: Centrum Kultury i Biblioteka Publiczna w Gniewie, Kościół pw. św. Mikołaja w Gniewie, Muzeum Archeologiczne w Gdańsku – oddział w Gniewie oraz Hotel Zamek Gniew. Organizatorzy przygotowali moc atrakcji. W trzecią sobotę maja w Gniewie nie będzie można się nudzić. Tego dnia o godzinie 14:00 otwarta zostanie nowa wystawa czasowa pn. „Szyk, styl i elegancja – dawne i współczesne turnieje rycerskie” w Domu Bramnym. Na wzgórzu zamkowym będzie możliwość zwiedzania zamku z przewodnikiem oraz spacery z przewodnikiem po Gniewie. Odbędą się także warsztaty kreatywne dla dzieci i dorosłych oraz warsztaty edukacyjne o życiu na średniowiecznym zamku. Dodatkowo na placu turniejowym o godzinie 17:00 rozpocznie się turniej rycerski. W Centrum Kultury i Bibliotece Publicznej w Gniewie o godzinie 16:00 w Sali Wystawowej rozpocznie się Pixel Party. Prawdziwa gratka dla fanów retro komputerów i retro gier! Pixel Party to prawdziwa podróż do przeszłości. O godzinie 17:00 w bibliotece odbędzie się inspirujące spotkanie autorskie z Kamilem Prabuckim i jego nową książką „Do czorta! Czyli nowe porządki w polskim piekle”. W tym czasie dla dzieci odbędzie się spacer z przewodnikiem ulicami Gniewu, po którym rozpoczną się warsztaty. Dodatkowo zapraszamy do czytelni, która zamieni się w strefę Legend Ziemi Gniewskiej.W Sali Kameralnej będzie można podziwiać obrazy wykonane przez Gniewską Grupę Malarską oraz skorzystać z loterii fantowej, przygotowanej przez Stowarzyszenie Gniewski Uniwersytet Trzeciego Wieku. O godzinie 19:00 rozpocznie się emocjonujący Nocny Maraton Szachowy. Natomiast w kościele parafialnym w Gniewie o godzinie 19:30 rozpocznie się spektakl Grupy Teatralnej pn. „Powołani” działającej przy Szkole Podstawowej SPSK w Gogolewie. Młodzi artyści przedstawią historię pt. "Szach Mat. Alicja w Krainie Grzechu". Niezapomnianym zakończeniem Nocy Muzeów będzie występ grupy Black Dragons z ich ognistym fire show. Organizatorzy wydarzenia serdecznie zapraszają wszystkich do uczestnictwa w przygotowanych atrakcjach! Noc MuzeówGniewZamek, kościół pw. św. Mikołaja, biblioteka, Dom Bramny18.05.2024godz. 17.00-00.00Data rozpoczęcia wydarzenia: 18.05.2024 17:00 – Data zakończenia wydarzenia: 18.05.2024 23:00
Reklama