piątek, 5 grudnia 2025 16:02
WAŻNE!
Reklama

Historia tczewskich osiedli. Zamiast z kolejarzy, zasłynęli z... kóz

Zatorze to osiedle znajdujące się pomiędzy linią kolejową prowadzącą do Gdańska, uruchomioną w 1852 r. a stworzonym w średniowieczu Kanałem Młyńskim. Oficjalna nazwa osiedla nie jest popularna, przez większości tczewian ten zakątek naszego miasta jest nazwy „Kozenfyrtel” lub po prostu „Kozen”.
Historia tczewskich osiedli. Zamiast z kolejarzy, zasłynęli z... kóz

Autor: Stanisław Zaczyński

Nazwa ta jest hybrydą polsko-niemiecką, jej pierwszy człon pochodzi od słowa koza, prawdopodobnie mieszkańcy osiedla hodowali i wypasali te zwierzęta na terenie obecnego boiska przy ul. Wierzbowej. Druga część nazwy pochodzi od niemieckiego Viertel, co oznacza dzielnicę, spolszczonego do słowa fyrtel.

Urzędnicy patronami ulic

Najstarsze ślady osadnictwa na terenie osiedla pochodzą z I – IV w. (okres wpływów rzymskich) jednak jego nowożytna zabudowa powstała dopiero pod koniec XIX wieku. Można ją podzielić na dwa podstawowe obszary. Na południu, przy drodze prowadzącej w kierunku wsi Czatkowy (okolice dzisiejszej ul. Łąkowej), w miejscu rozebranego Szańca Młyńskiego powstawały przede wszystkim niewielkie domy charakterystyczne dla zabudowy podmiejskiej. Zabudowa północnej części osiedla była natomiast planowana, została zlecona przez kolej i budynki miały być przeznaczone dla jej pracowników.

Po wytyczeniu parcel budowlanych i ulic, których patronami byli zasłużeni dla kolei pruskiej urzędnicy, w 1873 r. rozpoczęły się prace budowlane. Najstarsze zabudowania pojawiły się ok. 1880 r. przy ul. Półwiejskiej i Prostej nr 1-4. Były to domy dwukondygnacyjne, o skromnym wystroju elewacji. W latach 90. XIX w. zabudowa objęła północną pierzeję ulicy Kruczej. Powstały cztery duże kubaturowo domy mieszkalne z czerwonej cegły, dwuspadowymi dachami, z dwoma wejściami od podwórza, z dekoracyjnymi fryzami podokapowymi i gzymsami międzypiętrowymi. Ostatni dom w pierzei jest mniejszy, z jednym wejściem. Do końca XIX wieku zbudowano kolejne budynki przy ul. Kruczej oraz na Wilczej, łącznie 14 wielorodzinnych, dwu- i trzykondygnacyjnych domów mieszkalnych wraz z budynkami gospodarczymi w podwórzach. Do naszych czasów zachowało się 11 z nich. Bryła budynków i kubatura dostosowana została do wcześniej wybudowanych domów przy ulicy Kruczej, zmienił się wystrój elewacji i małych form architektonicznych, szczególnie od strony podwórza. (...)


Podziel się
Oceń

Napisz komentarz

Komentarze

mieszkaniec 06.10.2017 12:57
boisko znajduje się przy ulicy Elżbiety a nie Wierzbowej

ff 07.10.2017 21:56
Przy Elżbiety, Wierzbowej jak i 1 Maja :) Obecnie adres jest Elżbiety, jednak kiedyś mówiono o meczu przy ulicy Wierzbowej. Może ktoś wie skąd to się wzięło.

kozenianka 08.10.2017 07:54
To sie zmieniło jak ogrodzili to boisko i główne wejście zrobili od strony Elżbiety

Niki 19.10.2017 11:05
Do 1 maja chyba troche za daleko :)

tomek 16.05.2025 22:33
Wcześniej ulica Elżbiety miala nazwę Nowotki.

Reklama
Świąteczne opowieści Astrid Lindgren - Poranek Filmowy Przyjazny Sensorycznie 2025 Świąteczne opowieści Astrid Lindgren - Poranek Filmowy Przyjazny Sensorycznie 2025 Zapraszamy na kolejny sezon Poranków Filmowych Przyjaznych Sensorycznie dla najmłodszych widzów. Tym razem będziemy śledzić nowe przygody detektywów Lassego i Mai, sympatycznej Basi, a także bohaterów Szkoły Magicznych Zwierząt, nie zabraknie również niesamowitych przygód skarpetek. W programie znajdują się filmy aktorskie, jak i filmy animowane. Przypominamy również, że wszystkie seanse w ramach Poranków Filmowych będą przyjazne sensorycznie. Projekcje przyjazne sensorycznie pozwolą widzom z zaburzeniami przetwarzania sensorycznego cieszyć się filmową rozrywką i będą wspaniałą okazją do korzystania z oferty kulturalnej. Poranek filmowy dla dzieci przyjazny sensorycznie – warunki:- światła na sali nie są całkowicie zgaszone, tylko przyciemnione, co zmniejsza kontrast między ekranem i otoczeniem;- dźwięk filmu jest przyciszony, by nie ogłuszał widzów;- brak reklam, aby nie rozpraszać uwagi;- sala nie jest całkowicie wypełniona;- brak wymogu zachowania ciszy podczas oglądania filmu;- wejście i wyjście z sali odbywa się tą samą drogą, co zmniejsza lęk przed nowym miejscem oraz ułatwia poruszanie się w przestrzeni Centrum. „Świąteczne opowieści Astrid Lindgren”, reż. A. Austnes, Y. MoraliNorwegia 2024 / animacja / 47’  Gunila i Gunnar jak na złość rozchorowali się akurat przed świętami. Gdy wszystkie dzieci bawią się na dworze, oni muszą leżeć w łóżkach. Czas umili im podarunek od rodziców – niezwykły zegar z kukułką. Wyskakujący z niego co godzinę ptaszek nie śpiewa, lecz opowiada najpiękniejsze świąteczne historie. Gunila i Gunnar usłyszą opowieści o przyjaźni, radości i wsparciu napisane przez Astrid Lindgren, słynną szwedzką pisarkę dla dzieci. Kukułka opowie o psotnym Emilu, który na nudnym przyjęciu rodziców zorganizował bitwę na śnieżki, a także o Bertilu, który zaprzyjaźnił się z maleńkim chłopcem, mieszkającym w mysiej dziurze pod jego łóżkiem. Dzieci usłyszą historię o lisie, którym w potrzebie zaopiekował się pewien skrzat, i o dzielnej Kajsie, która samodzielnie zorganizowała święta, gdy jej babcia zachorowała.Zestaw zawiera:Bitwa na śnieżki w KatthultDzielna Kajsa pomaga babciLis i skrzatNils Paluszek wprowadza sięWesoła kukułka Opowieści Astrid Lindgren (poranki filmowe)Kategoria wiekowa 5+Odbędzie się: 07.12.2025, 11:00Sala Widowiskowa CKiS w TczewieBilety: 15 złData rozpoczęcia wydarzenia: 07.12.2025 11:00 – Data zakończenia wydarzenia: 07.12.2025 12:30
Sylwestrowa  Wielka Gala Wiedeńska - Johann Strauss i Przyjaciele Sylwestrowa Wielka Gala Wiedeńska - Johann Strauss i Przyjaciele Romantyzm, humor i wirtuozeria prosto z Wiednia Przeżyj magiczny wieczór sylwestrowy w Centrum Kultury i Sztuki. Zapraszamy na niezwykłe widowisko Wielką Galę Wiedeńską - Johann Strauss i Przyjaciele, w którym klasyka muzyczna spotyka się z blaskiem noworocznego show: od porywających arii, przez pełne energii polki, aż po roztańczone walce. W ten wyjątkowy wieczór zabierzemy Was w podróż do magicznego świata wiedeńskich sal balowych XIX w., pełnego przepychu, tańca i radości. Na scenie wystąpią wybitni soliści z polskich i zagranicznych teatrów operowych, których głosy i charyzma nadadzą wydarzeniu niepowtarzalny klimat, łącząc dostojność opery z lekkością i humorem operetki. Ukoronowaniem Gali będzie udział Royal Strauss Orchestra – zespołu, który swoim brzmieniem przeniesie Was prosto do Wiednia. Ich muzyka porwie Was do tańca i zachwyci nawet najbardziej wymagających melomanów. Na scenie pojawi się także Grand Royal Ballet, którego wytworne choreografie i lekko żartobliwe akcenty dodadzą wieczorowi magii, łącząc zachwyt nad kunsztem tancerzy z dobrą zabawą.Wielka Gala Wiedeńska to coś więcej niż koncert – to pełen emocji spektakl, który łączy romantyzm, humor i wirtuozerię. Zachwycające dekoracje i wyjątkowa atmosfera sprawiają, że poczujecie się jak uczestnicy prawdziwego balu sylwestrowego w dawnej stolicy Austrii. W tę jedyną noc scena Centrum Kultury i Sztuki stanie się centrum sylwestrowej zabawy, a każdy widz przeniesie się do świata miłości, tańca i niekończącej się radości. Jednym słowem – klasa, elegancja, śmiech i muzyka, która rozgrzeje serca i przywita Nowy Rok w wielkim stylu!  Wielka Gala Wiedeńska - Johann Strauss i Przyjaciele |Sylwester w CKiS31 grudnia 2025, godz. 18.00Sala widowiskowa CKiS, ul. Wyszyńskiego 10, TczewBilety: 150 zł dostępne w kasie CKIS oraz online na stronie: bilety24.plData rozpoczęcia wydarzenia: 31.12.2025 18:00 – Data zakończenia wydarzenia: 31.12.2025 22:00
Reklama
Reklama